Απαραίτητες οι μεταρρυθμίσεις στην ακτοπλοΐα αλλιώς βουλιάζει

Πτωτική τάση καταγράφει το ποσοστό μεικτού κέρδους των ακτοπλοϊκών εταιρειών την τελευταία εξαετία (2004-2009) λόγω της σημαντικής αύξησης του κόστους καυσίμων και του ανταγωνισμού που εντείνεται σχεδόν σε όλες τις γραμμές με αποτέλεσμα να πιέζονται οι τιμές των ναύλων.

Οπως προκύπτει από την επεξεργασία των οικονομικών στοιχείων των τεσσάρων μεγαλύτερων ακτοπλοϊκών εταιρειών, ANEK, Attica Group, Hellenic Seaways και Minoan Lines η άνοδος της τιμής του πετρελαίου συμπαρέσυρε προς τα πάνω και τις τιμές των ναυτιλιακών καυσίμων αλλάζοντας δραματικά τα λειτουργικά κόστη των ακτοπλοϊκών εταιρειών. Παράλληλα η ένταση του ανταγωνισμού πίεσε τις τιμές των ναύλων με αποτέλεσμα την σταδιακή μείωση την τελευταία 5ετία του μέσου ποσοστού μικτού κέρδους. Ταυτόχρονα την ίδια περίοδο το κόστος πληρωμάτων ως ποσοστό των συνολικών εξόδων εμφανίζει μία πτωτική τάση σε αντίθεση με το κόστος καυσίμων που έχει κάνει άλμα ως ποσοστό του συνολικού κόστους πωληθέντων.

Το πετρέλαιο αναδεικνύεται ο στρατηγικός «πονοκέφαλος» των ακτοπλοϊκών εταιρειών καθώς σε σχέση με το παρελθόν τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Η σημαντική μάλιστα άνοδος της τιμής το 2008, όταν ξεπέρασε και τα 140 δολάρια το βαρέλι, άλλαξε την εικόνα και το μέλλον του κλάδου καθώς μείωσε σημαντικά τα όποια περιθώρια για κερδοφορία. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2003 μέχρι και το 2008 η τιμή του πετρελαίου ανά βαρέλι τριπλασιάσθηκε. Από τα 25 ευρώ ανά βαρέλι (μέση τιμή) το 2003 έφθασε το 2008 τα 71 ευρώ ανά βαρέλι, για να μειωθεί το 2009, ωστόσο το 2010 βρίσκεται και πάλι υψηλότερα από ότι το 2009.

 Ήδη φέτος τα ναυτιλιακά καύσιμα εμφανίζονται σε μέση τιμή εξαμήνου υψηλότερα κατά 25% σε σύγκριση με το 2009.

Το 2004 το κόστος καυσίμων για την ΑΝΕΚ αντιπροσώπευε το 26,94% του συνολικού «κόστους πωληθέντων» ενώ το 2009 έφθασε το 43,7%. Επίσης να σημειωθεί ότι το κόστος καυσίμων στην ΑΝΕΚ ανήλθε το 2009 στα 98,5 εκατ. ευρώ ποσό που αντιπροσωπεύει το 35,8% του συνολικού κύκλου εργασιών έναντι 115,9 εκατ. ευρώ το 2008 (41,05% των συνολικών της εσόδων).

Δηλαδή πάνω από ένα στα τρία ευρώ που εισέπραττε η εταιρεία τα έδινε για καύσιμα

Αντίστοιχη ήταν και η εικόνα του κόστους καυσίμων στον όμιλο Attica. Από το 35,29%, του κόστους πωληθέντων το 2004, έφθασε στο 44,7% το 2009. Το 2009 ο Όμιλος Attica έδωσε για καύσιμα 110.184 εκατ. ευρώ ή το 36,4% των εσόδων του έναντι 125,211 εκατ. ευρώ το 2008 (38,5% του κύκλου εργασιών).

Το 2009 και η Minoan Lines είδε τα κόστη πετρελαίου να αυξάνονται σημαντικά ως ποσοστό του λειτουργικού κόστους (από 32,22% το 2004 στο 43,78% το 2009). Η Ηρακλειώτικη εταιρεία έδωσε το 2009 για καύσιμα 65,604 εκατ. ευρώ ή ποσοστό 38,3% των εσόδων της έναντι 76,835 εκατ. ευρώ το 2008 (35,9% των εσόδων).

Στη Hellenic Seaways στην οποία ένα μεγάλο μέρος του στόλου της είναι ταχύπλοα και ως εκ τούτου έχει υψηλά κόστη καυσίμων, η τάση ήταν ανοδική όλα τα χρόνια, ωστόσο η μείωση των τιμών του πετρελαίου το 2009 είχε θετικές επιπτώσεις στα κόστη της. Έτσι από 41,26% το ποσοστό των καυσίμων επί του κόστους πωληθέντων το 2005, μειώθηκε το 2009 στο 34,83%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2009 η εταιρεία διέθεσε για καύσιμα 49,64 εκατ. ευρώ (26,13% των συνολικών της εσόδων) ενώ το 2008 είχε διαθέσει 82,588 εκατ. ευρώ (37,31% των εσόδων).

Προτάσεις

Τα καύσιμα με το κόστος προσωπικού αποτελούν τους μεγαλύτερους συντελεστές κόστους στην ακτοπλοϊκή εταιρεία. Οι δυνατότητες παρέμβασης όμως και στα δυο μεγέθη είναι περιορισμένες σε λειτουργικό επίπεδο.

Αντιθέτως η αντιμετώπιση των ανελαστικών αυτών δαπανών η τουλάχιστον των επιπτώσεών τους μπορεί να γίνει μέσα από θεσμικές παρεμβάσεις.

Παρεμβάσεις που συνδέονται με την περαιτέρω προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου στο ευρωπαϊκό δίκαιο και μπορεί να αφορούν θέματα όπως

• η κατάργηση ορισμένων από τις υπέρ τρίτων κρατήσεις στα εισιτήρια έτσι ώστε χωρίς να αυξηθεί τη τιμή τους να αυξηθούν τα έσοδα των εταιρειών
• η παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στη δρομολόγηση των πλοίων με την κατάργηση ρυθμίσεων όπως η υποχρεωτική δεκάμηνη απασχόληση των πλοίων.

 Είναι χαρακτηριστικό ότι μελέτη της Εθνικής Τράπεζας με αντικείμενο τον ακτοπλοϊκό κλάδο η οποία κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 2009 (δηλαδή ένα χρόνο πριν από το ΔΝΤ έκανε αναφορά σε μελλοντικά σενάρια πορείας των εταιρειών.

Στα πλέον επώδυνα σενάρια περιελάμβανε το υψηλό κόστος καυσίμων ή την γενικότερη οικονομική επιβράδυνση που θα είχε σαν αποτέλεσμα την πτώση της επιβατικής και μεταφορικής κίνησης. Και για τις δυο περιπτώσεις προέκρινε δυο εναλλακτικές πολιτικές επιβίωσης του κλάδου:

• είτε τον περιορισμό των κρατήσεων υπέρ τρίτων στα εισιτήρια, με αμετάβλητη την τιμή που πληρώνει ο επιβάτης
• είτε τη μείωση του σταθερού κόστους λειτουργίας των πλοίων μέσω περαιτέρω εξυγίανσης του τρόπου λειτουργίας των εταιρειών ή/και σταδιακή κατάργηση των υπαρχόντων στρεβλώσεων (π.χ. υποχρεωτική δεκάμηνη δρομολόγηση των πλοίων).

 Τώρα βέβαια που ο κλάδος βιώνει και τα δυο ακραία σενάρια (αυξημένο κόστος καυσίμων και οικονομική επιβράδυνση) σε ένα, προφανώς οι προτεινόμενες λύσεις αποκτούν μία νέα διάσταση.

 

Κόστος μισθοδοσίας

Σε ό,τι αφορά το κόστος μισθοδοσίας πληρωμάτων ως ποσοστό του συνολικού «κόστους πωληθέντων» η τάση είναι μάλλον σταθερή προς πτωτική.

Στην ΑΝΕΚ από 32,20% του κόστους το 2004 έφθασε το 2009 στο 25,5% του κόστους. Τα έξοδα για μισθοδοσία και λοιπές παροχές πληρωμάτων ανήλθαν το 2008 στα 51,5 εκατ. ευρώ ενώ το 2009 στα 57,4 εκατ. ευρώ. Αποτελούν δηλαδή το 18,24% των εσόδων για το 2008 και 20,9% για το 2009.

Στην Αttica Group από 26,91% το 2004 το κόστος μισθοδοσίας βρέθηκε το 2009 στο 21,70%. Το κόστος πληρωμάτων ανήλθε το 2009 στα 53,557 εκατ. ευρώ ή 17,6% των εσόδων ενώ το 2008 ήταν 45,994 εκατ. ευρώ ή το 14,08% του συνολικού κύκλου εργασιών του Ομίλου.

Ανάλογη είναι η εικόνα και στη Minoan Lines, όπου το ποσοστό του κόστους μισθοδοσίας στο συνολικό «κόστος πωληθέντων» μειώθηκε από 28,54% το 2004 στο 19,62% το 2009. Οι μισθοί των ναυτικών στη Minoan ανήλθαν το 2009 στα 29.402 εκατ. ευρώ και το 2008 στα 30.800 εκατ. ευρώ και αποτελούν το 17,7% των εσόδων για το 2009 και το 14,4% το 2008.

Στην Hellenic Seaways αντιθέτως η τάση είναι μάλλον σταθερή με αυξομειώσεις από χρονιά σε χρονιά. Ίσως η εικόνα αυτή να συνδέεται και με το γεγονός ότι η Hellenic Seaways έχει μικτό στόλο από ταχύπλοα και συμβατικά πλοία. Tο κόστος μισθοδοσίας ανήλθε το 2009 στα 40,004 εκατ. ευρώ έναντι 41,126 εκατ. ευρώ το 2008 ή στα 22,4% ως ποσοστό των εσόδων το 2009 και 18,58% το 2008.

 

Αναδημοσίευση από άρθρο του Λάμπρου Καραγεώργου
http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1844277